150 χρόνια από την Παρισινή Κομμούνα 

18 Μαρτίου 1871-28 Μαΐου 1871: Μια σύντομη ιστορία

Τι ήταν η Παρισινή Κομμούνα; «Μια εξουσία φυσική, αυθόρμητη, που δεν είναι κλεμμένη, ούτε αποσπασμένη εκβιαστικά, γεννημένη απ’ την προκαλούμενη, πληττόμενη και περιερχόμενη σε κατάσταση νόμιμης άμυνας κοινή συνείδηση της χυδαίας πολυπλοκότητας, μια εξουσία που δεν οφείλει τίποτα στην επιρροή των κομμάτων, στην αυθεντία των ένδοξων ανδρών, στο κύρος των αρχηγών, στα τερτίπια των κομμάτων...». Ήταν μια επανάσταση που δεν την εκπροσωπούσαν «ούτε δικηγόροι, ούτε βουλευτές, ούτε δημοσιογράφοι, ούτε στρατηγοί. Την θέση τους είχε πάρει ο μεταλλωρύχος, ο βυρσοδέψης, ο μάγειρας κ.ά. Δεν στάθηκαν ούτε έξω, ούτε πάνω από το πλήθος... ένιωθαν ότι ζουν μαζί του, μέσα του και μέσω αυτού... προσπαθώντας να μεταδίδουν με συμπυκνωμένη μορφή την γνώμη των 300.000 εξεγερμένων ανθρώπων. Στην ουσία, η Παρισινή Κομμούνα αποτελούσε μόνο μια ηθική δύναμη και δεν διέθετε καμιά άλλη υλική δύναμη εκτός από την γενική συμπάθεια των πολιτών».

«Είναι η Επανάσταση! Εδώ είναι η στιγμή που ελπίζαμε και περίμενε κανείς από την πρώτη αγριότητα του πατέρα, από το πρώτο χαστούκι στο σχολείο, από την πρώτη μέρα χωρίς φαγητό, από τον πρώτο βραδινό ύπνο στους δρόμους. Εδώ είναι η εκδίκηση για το σχολείο, για τη φτώχεια, για το πραξικόπημα του Δεκεμβρίου του 1851»

Σύμφωνα με την από 19-4-1871 διακήρυξη προς τον Γαλλικό Λαό της Κομμούνας «...Η απόλυτη αυτονομία της Κομμούνας, προτεινόμενη σ’ όλες τις περιοχές της Γαλλίας, εξασφαλίζει σε κάθε μία την ακεραιότητα των δικαιωμάτων της και σε κάθε Γάλλο την πλήρη άσκηση των δυνατοτήτων του ως ανθρώπου, πολίτη και εργαζόμενου... η αυτονομία της Κομμούνας θα έχει ως όριο μόνο την ισότιμη αυτονομία όλων των άλλων κομμούνων που έχουν συνάψει το συμβόλαιο. Οι ενώσεις τους πρέπει να διασφαλίζουν την ελευθερία της Γαλλίας... Η ενότητα, όπως μας έχει επιβληθεί σήμερα... δεν είναι τίποτε παραπάνω από ένας δεσποτικός, ανούσιος ή αυθαίρετος συγκεντρωτισμός...»

Η Κομμούνα, προκειμένου να διατρανώσει τα αντιμιλιταριστικά και διεθνιστικά ιδεώδη της, αποφασίζει, στις 12-4-1871, την κατακρήμνιση-καταστροφή της στήλης της Βαντόμ (Vendomc) που διαφήμιζε τον γαλλικό επιθετικό σωβινισμό και σπεύδει να υλοποιήσει την απόφασή της στις 16-5-1871 [Η στήλη της Βαντόμ είχε κατασκευαστεί από τα ξένα κανόνια που ’χε κυριεύσει ο Ναπολέων Βοναπάρτης στην εκστρατεία του 1805].

Κι όλα αυτά τα έκανε την ώρα που το ένα τρίτο της Γαλλίας βρισκότανε στην κατοχή του Πρώσους Μπίσμαρκ, την ώρα που το εξεγερμένο Παρίσι, η πόλη «Εστία της Επανάστασης», κατά τον Ένγκελς, «η πρωτεύουσα του κόσμου» κατά τον Λένιν, ήταν περικυκλωμένο από τα κανόνια των Πρώσων κι απ’ τα φουσάτα των Γάλλων αστών (Βερσαλλιέρων). [Ο Μπίσμαρκ, και η γερμανική αστική τάξη, δέσμιοι αμφότεροι της ταξικής τους αλληλεγγύης έναντι των Γάλλων αστών -των κατά τ’ άλλα εχθρών τους- παρέδωσε στον δήμιο της Κομμούνας Θιέρσο 60.000 αιχμαλώτους Γάλλους στρατιώτες κι επέτρεψε στον τελευταίο να αυξήσει σε 130.000 άνδρες τον αριθμό των στρατιωτών στην περιοχή γύρω απ’ το Παρίσι, παρ’ όλο που, σύμφωνα με τα προκαταρτικά της συνθήκης ειρήνης, δεν έπρεπε να ξεπερνά (ο αριθμός) τους 40.000 άνδρες. Λίγο αργότερα, στην κρίσιμη στιγμή της μάχης, οι Πρώσοι παρέδωσαν στους Βερσαλλιέρους την ουδέτερη ζώνη που κατείχαν γύρω απ’ το Παρίσι μ’ άμεσο αποτέλεσμα να σφύξει ασφυκτικά ο κλοιός και να καταστεί η θέση των αποκλεισμένων Κομμουνάρων δεινή.

Οι αστοί Βερσαλλιέροι, τουφέκισαν 20.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά της Κομμούνας και βασάνισαν στα πλωτά κάτεργα και στα δεσμωτήρια τους άλλους 40.000 ταλαίπωρους.

«Αυτή ήταν η εκδίκηση των «ευυπόληπτων» γράφει ο Hobsbawm. «Στο εξής ένας ποταμός αίματος θα χώριζε τους εργάτες του Παρισιού από τους «καλύτερούς» τους. Και, επίσης, στο εξής οι κοινωνικοί επαναστάτες ήξεραν τι τους περίμενε αν δεν κατόρθωναν να διατηρήσουν την εξουσία».

Απέναντι στους δικαστές η Λουϊζ στάθηκε άφοβη, αγέρωχη και ασυμβίβαστη και τους προκάλεσε ανοικτά να την καταδικάσουν σε θάνατο: «έπραξα αυτό που ήμουν υποχρεωμένη να πράξω, δηλαδή το επαναστατικό μου καθήκον, χωρίς μίσος, χωρίς οργή, χωρίς οίκτο, ούτε για τους άλλους ούτε καν για τον εαυτό μου… δεν υπερασπίζομαι τον εαυτό μου και ούτε επιθυμώ να με υπερασπιστεί άλλος. Ανήκω ολοκληρωτικά στην κοινωνική επανάσταση και εφόσον κάθε καρδιά που πάλλεται για την ελευθερία δεν έχει κανένα άλλο δικαίωμα πέρα από ένα βόλι από μολύβι, εγώ απαιτώ το μερίδιό μου. Εάν με αφήσετε να ζήσω, δεν θα πάψω ποτέ να φωνάζω για εκδίκηση και κάποτε θα κατορθώσω να την πάρω. Αυτά μόνο είχα να πω. Τώρα, εάν δεν είστε δειλοί, μπορείτε να με σκοτώσετε».

Στις 21 Μαίου ο εχθρός είχε μπει πια στο Παρίσι, και η τελευταία βδομάδα έδειξε απλώς ότι ο εργαζόμενος λαός του Παρισιού μπορούσε να πεθάνει εξίσου άγρια όσο είχε ζήσει.

Τα κείμενα αντλήθηκαν από τις εξής πηγές:

Πέτρος Πέτκας, «Δικτατορία του προλεταριάτου» και «Εργατικά συμβούλια»: Ασύμβατες έννοιες!

E.J. Hobsbawm, Η εποχή του κεφαλαίου 1848-1875

Λουϊζ Μισέλ
(Louise Michel, Vroncourt, 29 Μαϊου 1830 – Marseille, 9 Ιανουαρίου 1905)

Γαλλίδα συγγραφέας και ποιήτρια, δασκάλα, σοσιαλίστρια και αναρχική πολιτική οργανώτρια, πρωταγωνίστρια της Παρισινής Κομμούνας του 1871, γνωστή ως «Κόκκινη Παρθένα της Μονμάρτης» («Vierge Rouge de Montmartre»). στο: https://www.rassias.gr/1087MICHELE.html